Cornelis Klepper
Het zal niemand ontgaan zijn: de forse stijging van materiaalprijzen in de bouwsector. Deze ontwikkeling kan de verhouding tussen de aannemer en de opdrachtgever behoorlijk compliceren.
Het zal niemand ontgaan zijn: de forse stijging van materiaalprijzen in de bouwsector. Deze ontwikkeling kan de verhouding tussen de aannemer en de opdrachtgever behoorlijk compliceren. Veel projecten worden in de basis tegen een vooraf bepaalde som aangenomen. De opdrachtgever mag dan verwachten dat een prijsfluctuatie niet zomaar zal worden doorbelast. De huidige ontwikkelingen gaan echter verder dan de normaal te verwachten prijsschommelingen. De aannemer heeft daardoor veelal toch de mogelijkheid om een stijging van de materiaalprijzen door te belasten. Om dat succesvol te doen is het belangrijk de opdrachtgever tijdig en correct te waarschuwen. Hierna wordt toegelicht waarom dat moet en hoe dat moet.
Vanuit het perspectief van de opdrachtgever is het logisch dat hij graag tijdig en volledig wordt geïnformeerd over de doorbelasting van extra kosten. Een opdrachtgever heeft immers te maken met een eigen budget, een eigen planning, etc. Hij heeft er dus belang bij om goed geïnformeerd te worden. De wet bepaalt in diverse artikelen dat contractspartijen verplicht zijn zich tegenover elkaar te gedragen overeenkomstig de eisen van redelijkheid en billijkheid. Mijns inziens brengt die eis mee dat de aannemer zijn opdrachtgever zo vroeg en volledig mogelijk informeert over prijsstijgingen.
De ratio hierachter is niet alleen dat de opdrachtgever alvast rekening kan houden met de extra kosten. De gedachte is ook dat de opdrachtgever een kans wordt geboden om het werk te vereenvoudigen of anderszins te bezuinigen. Die kans is verkeken zodra het werk is uitgevoerd. Juist daarom is het van groot belang dat de aannemer tijdig waarschuwt voor prijsstijgingen.
In diverse sets algemene voorwaarden is concreet bepaald dat de aannemer tijdig moet waarschuwen voor eventuele prijsstijgingen:
§ 47 lid 3 UAV 2012 bepaalt dat de aannemer zo spoedig mogelijk schriftelijk moet melden dat er sprake is van kostenverhogende omstandigheden. Partijen moeten daarna in overleg treden. Op grond van lid 4 heeft de opdrachtgever dan de gelegenheid in te stemmen met een extra vergoeding, het werk te beperken, het werk te vereenvoudigen of het werk te beëindigen;
§ 44 lid 3 en 5 UAV-GC 2005 bepalen wanneer en hoe de opdrachtnemer moet waarschuwen voor kostenvergoeding. Ook bijkomende kosten en opslagen spelen daarbij een rol, net als de eventueel noodzakelijke termijnsverlenging;
Artikel 5 AVA 2013 (herzien 2014) schrijft min of meer dezelfde route voor als de UAV 2012;
Artikel 7 lid 2 COVO 2010 schrijft voor dat de ondernemer zo spoedig mogelijk melding doet van onvoorziene omstandigheden en dat hij vervolgens met de consument in overleg treedt.
Niet in alle voorwaarden is voorgeschreven dat de aannemer tijdig moet waarschuwen voor prijsstijgingen. De Metaalunievoorwaarden bepalen in artikel 7 bijvoorbeeld enkel dat de opdrachtnemer een stijging van kostprijsbepalende factoren (die is ingetreden na het sluiten van de overeenkomst) aan de opdrachtgever mag doorberekenen. Het (tijdig) waarschuwen lijkt dan geen vereiste. Naar mijn mening mag een opdrachtgever echter altijd verlangen dat hij tijdig en volledig wordt geïnformeerd over een prijsstijging.
Hiervoor is al genoemd dat de waarschuwing tijdig en volledig moet zijn. Ook is het van belang om de gevolgen voor de opdrachtgever in kaart te brengen en te melden of het mogelijk is om bezuinigingen door te voeren. Ik loop deze punten even langs.
Tijdig. Dus zo snel mogelijk nadat de aannemer heeft ontdekt dát hij een prijsverhoging moet doorvoeren. Als op dat moment nog niet duidelijk is om welke bedragen het precies gaat, is het toch aan te bevelen om de opdrachtgever alvast te informeren over het feit dat een prijsstijging zal volgen, dat nog niet bekend is wat de uiteindelijke prijzen zullen zijn en dat de opdrachtgever daarover z.s.m. wordt geïnformeerd.
Volledig. Dus voorzien van alle informatie die de opdrachtgever nodig heeft om te kunnen beoordelen in hoeverre de materiaalprijzen afwijken van de prijzen ten tijde van het sluiten van de overeenkomst. Dat kan ongemakkelijk zijn omdat daarmee wellicht ook de marges bekend worden, en niet elke aannemer deelt die graag met zijn opdrachtgever. Verstrekt de aannemer onvoldoende informatie, dan loopt hij echter het risico dat zijn claim op kostenvergoeding niet slaagt.
Informeren over vervolg. De opdrachtgever wil weten waar hij aan toe is en welke mogelijkheden hij heeft om de extra kosten te drukken. Als in een vroeg stadium van het project bekend wordt dat de materiaalprijzen zijn gestegen is er wellicht nog voldoende ruimte om het werk te beperken, te vereenvoudigen of (deels) te beëindigen. De aannemer hoeft daar niet slechter van te worden. Het is dus aan te raden om hierover in gesprek te gaan met de opdrachtgever. Uiteindelijk zal de opdrachtgever van een keuze moeten maken: óf hij bezuinigt, óf hij betaalt bij.
Kostenverhogende omstandigheden zijn voor beide partijen vaak best een beetje spannend. De aannemer doet er daarom goed aan niet alleen te kijken naar de letter van het contract, maar ook naar de belangen van zijn opdrachtgever. Wat zou ik fijn vinden als ik zelf de opdrachtgever was? Als de aannemer zich die vraag stelt is het makkelijker hiermee om te gaan en de juiste toon te vinden. Daarover gesproken: in de praktijk blijkt dat discussies over bijbetalingen niet zelden escaleren door de zakelijke toon waarop een onderhandeling wordt gestart. In mijn optiek doet de aannemer er goed aan begrip te tonen voor de positie van de opdrachtgever en vervolgens samen met de opdrachtgever naar een werkbare oplossing te zoeken. Dat levert vaak meer op dan met geslepen messen het gesprek aan te gaan.
Neem dan gerust vrijblijvend contact op. Onze bouwrechtspecialisten weten wat er speelt. We denken graag met u mee. Zeker als de belangen groot zijn is het verstandig om goed beslagen ten ijs te komen.
