Blog
Rechtsbijstandverzekeraars proberen hun verzekerden doorgaans zoveel mogelijk met eigen deskundigen van dienst te zijn. Het is echter mogelijk om in bepaalde gevallen een advocaat naar eigen keuze of een andere rechtsbijstandverlener in de arm te nemen en de kosten daarvan door de rechtsbijstandverzekering vergoed te krijgen. Recent is door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in een tweetal uitspraken meer duidelijkheid gegeven over het recht van een rechtsbijstandverzekerde op een vrije advocaatkeuze (HvJ EU 7 november 2013, C-442/12 en HvJ EU 7 april 2016, C-460/14).
Zie ook: Vier vragen over de vrije advocaatkeuze
Volgens het HvJ staat voorop dat de belangen van de rechtsbijstandverzekerde ruim dienen te worden beschermd. Dit uitgangspunt sluit niet uit dat in bepaalde gevallen beperkingen kunnen worden gesteld aan het recht op een vrije advocaatkeuze. Tegelijk mogen deze beperkingen mogen niet zover gaan dat een rechtsbijstandverzekeraar uitsluitend de kosten vergoed in het geval de verzekeraar zelf besluit dat externe rechtsbijstandverlener in de arm moet worden genomen. Zo bepaalde het HvJ in 2013 dat een rechtsbijstandverzekeraar in ieder geval de kosten voor een gekozen advocaat moet vergoeden wanneer een kwestie in een gerechtelijke of administratieve procedure uitmondt. In dat geval mag de verzekeraar de verzekerde niet verplichten om met een van haar eigen deskundigen te procederen. Bovendien maakte het HvJ uit dat de vrije advocaatkeuze bij alle procedures te gelden heeft, dus ook bij procedures waarvoor procesvertegenwoordiging niet verplicht is. In 2016 voegde het HvJ daar nog aan toe dat een rechtsbijstandverzekerde ook bij ontslagprocedures bij het UWV en bezwaarprocedures in het bestuursrecht de vrijheid toekomt om zelf een advocaat te kiezen. Beide kwesties vallen volgens het Hof namelijk wel degelijk onder de reikwijdte van het begrip ‘administratieve procedures’.
Het is van groot belang de polisvoorwaarden goed na te gaan waar het de vergoeding van externe deskundigen betreft en de door de verzekeraar gestelde voorwaarden strikt na te volgen, zodat niet onnodig vergoeding wordt misgelopen.
Door de rechtspraak van het HvJ is het recht op een vrije advocaatkeuze voor rechtsbijstandverzekerden aanzienlijk verruimd. Voor veel rechtsbijstandverzekeraars heeft dit ertoe geleid dat zij proberen het recht op een vrije advocaatkeuze zoveel mogelijk aan banden te leggen. In de meeste polisvoorwaarden is de vergoeding van de kosten voor externe deskundigen aan een maximum gebonden en worden alleen de ‘redelijke en noodzakelijke kosten’ vergoed. Ook wordt bij wijze van een eigen risico in de meeste gevallen aan de verzekerde een eigen bijdrage bij de inschakeling van een externe advocaat opgelegd. Bovendien worden vaak strakke termijnen gehanteerd voor het vroegtijdig melden van een juridisch geschil. Wanneer een verzekerde zich niet strikt aan een dergelijke voorwaarde houdt, loopt hij het risico dat de vergoeding van een externe advocaat wordt afgewezen, omdat de rechtsbijstandverzekeraar niet in staat zou zijn geweest het geschil in een vroegtijdig stadium op te lossen en daarmee een procedure kon worden voorkomen.
Het is van groot belang de polisvoorwaarden goed na te gaan waar het de vergoeding van externe deskundigen betreft en de door de verzekeraar gestelde voorwaarden strikt na te volgen, zodat niet onnodig vergoeding wordt misgelopen. Hoewel toestemming vragen in principe een formaliteit is, omdat een verzekeraar het recht op een eigen advocaat in bepaalde gevallen niet mag weigeren, loopt een verzekerde wel het risico dat de kosten niet worden vergoed wanneer de voorwaarden van de verzekeraar niet worden nageleefd. Slechts met toestemming en in opdracht van de rechtsbijstandverzekeraar mag een verzekerde immers doorgaans een externe advocaat inschakelen. Al met al mag een rechtsbijstandverzekeraar drempels opwerpen en grenzen stellen aan de vergoeding, maar zij dient zich wel te houden aan bepaalde duidelijke rechten van de verzekerde. Bovendien mogen de mogelijkheden ook niet zodanig worden ingeperkt dat de verzekerde eigenlijk zijn vrije advocaatkeuze wordt ontnomen. Voorop staat immers dat de belangen van de verzekerde ruim dienen te worden beschermd!
