Verbod op pulsvisserij, onrechtmatig overheidshandelen?
Het kan niemand zijn ontgaan. Onlangs stemde het Europees Parlement voor een verbod op het gebruik van de pulskortechniek door vissers. Met de stemming passeert het parlement nog lopende onderzoeken naar de impact van pulsvissen.
Van boomkor naar pulskor
Amper tien jaar terug stapten de eerste vissers over van de traditionele boomkor naar de technisch superieure pulskor. De nieuwe techniek beloofde veel vooruitgang voor de Nederlandse visserij. Wekkerkettingen werden vervangen door pulsdraden. Netten hoefden in het vervolg niet meer over de zeebodem te slepen, maar zouden door de nieuwe techniek boven de zeebodem zweven. De nieuwe techniek veroverde onder de Nederlandse vissers al snel terrein. Minder brandstofkosten, minder bijvangst, minder natuurschade. Winst voor de vissers evenals het milieu.
Al sinds 1988 bestaat er een formeel Europees verbod op vissen met behulp van elektriciteit, maar het verbod werd versoepeld. Voorzichtig mocht er worden geëxperimenteerd met de nieuwe techniek. Vanaf 2006 werd besloten dat de visserijvloot van elke lidstaat voor 5 procent met de nieuwe techniek mocht worden voorzien. Door allerlei trucjes wist de Nederlandse overheid deze 5 procent ver op te rekken. Op instigatie van de Nederlandse overheid stapten steeds meer vissers over op de pulsvisserij. Op dit moment zijn wel 84 Nederlandse kotters uitgerust met het vistuig. Met allerlei leningen en stimuleringsregelingen zijn er door de Nederlandse vissersvloot miljoenen geïnvesteerd. Afhankelijk van het type kotter kost de aanschaf van een pulskor en aanpassingen aan het schip tussen de € 250.000 en € 400.000.
Wat betekent een verbod voor Nederlandse vissers?
Nog geen tien jaar na de eerste stappen om de pulskor te introduceren, worden er binnen de Europese Unie alweer aanstalten gemaakt om de pulskor weer te verbieden. Wat betekent dit voor de Nederlandse vissers?
Volgens minister Carola Schouten is er nog hoop. Formeel is er door de Europese Unie nog geen besluit genomen. Voordat er een Europees besluit ligt zal het Europees Parlement noch moeten onderhandelen met de Commissie en de Raad van ministers. In de discussie is de wetenschap overschaduwd door de emoties van, met name, Franse en Britse vissers. Buiten Nederland zijn helaas geen andere lidstaten die een belang hebben bij het in stand blijven van de pulsvisserij. De kans dat de Nederlandse lobby een afschaffing van de pulskor kan voorkomen is daarom niet groot. [1]
Kan de overheid aansprakelijk gesteld worden?
Zou de Nederlandse staat aansprakelijk gesteld kunnen worden voor vermogensschade op grond van een onrechtmatige overheidsdaad? Dat een eventueel verbod op pulsvisserij schade zal berokkenen aan de Nederlandse vissers staat als een paal boven water. De toch al flink uitgedunde vissersvloot zal opnieuw moeten saneren. De investeringen die de vissers de afgelopen jaren hebben gemaakt, zijn bij lange na nog niet terugverdiend. Het is zeker niet zonder precedent dat de Nederlandse overheid in een geval als deze een regeling zal moeten treffen om het vissers financieel mogelijk te maken hun bedrijf opnieuw aan te passen (zie HR 3 april 1998, Meiland/Staat). Het valt de Nederlandse overheid te verwijten dat zij de afgelopen jaren zoveel risico heeft willen nemen. De notie dat de Nederlandse overheid met betrekking tot de Nederlandse vissersvloot in strijd heeft gehandeld met algemene beginselen van behoorlijk bestuur is zeker verdedigbaar. Met name het zorgvuldigheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel lijken te worden geschonden.
Voor de vissers is het te hopen dat het tij nog kan worden gekeerd. Wanneer de Frans/Britse visserslobby echter aan het langste eind trekt, zal er een regeling moeten worden getroffen die de vissers financieel tegemoetkomt. Voor de Nederlandse vissers is het verstandig om nu al na te denken over eventuele vervolgstappen.
[1] S. Marks en D. Herszenhorn, 6 februari 2018, ‘The Franco-Dutch fight over electric pulse trawling’, Politico, www.politico.eu
