[Trouw] Lokale politiek is te stil over schoolgebouwen

Deze bijdrage is ook geplaatst in Trouw.

Laten gemeenteraden eens wat meer publiek debatteren over het onderwijshuisvestingsbeleid van hun gemeente. Het schoolgebouwenbestand vraagt om beleidskeuzes met draagvlak en een spaarpot, betoogt onderwijsjurist Jaco van den Brink.

Waarom is de huisvesting van scholen vrijwel nooit een speerpunt bij lokale verkiezingen? Er is alle reden om het daar vaker over te hebben. De uitgaven aan schoolgebouwen vormen jaarlijks namelijk een belangrijk deel van de gemeentelijke begroting. En de meeste inwoners gaan naar school of hebben schoolgaande (klein)kinderen.

Op school is natuurlijk het onderwijs belangrijk, maar het gebouw doet er ook toe: een toegankelijke uitstraling, voldoende ruimte en goede luchtkwaliteit. Dit laatste krijgt sinds kort niet voor niets veel aandacht: ventilatie heeft invloed op de gezondheid en leerprestaties van leerlingen en leraren. Maar goede gebouwen zijn duur.

Gemeenten krijgen als onderdeel van het Gemeentefonds rijksgeld dat bestemd is voor de schoolgebouwen. Geoormerkt is het bedrag echter niet: hoeveel een gemeente aan onderwijs uitgeeft, hangt af van de eigen prioriteiten, en uiteraard van de hoeveelheid geld waarover de gemeente als geheel beschikt.

En dus zijn gemeenten medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van tientallen schoolgebouwen.

Verschillen per gemeente

Dat vereist een doordacht beleid. Hoe groot is het budget dat de gemeente hiervoor uittrekt? Hoe vind je de balans tussen uitgeven en sparen voor later? En: wie is volgens de gemeente verantwoordelijk voor goede ventilatie? Het afgelopen jaar bleken gemeenten hier heel verschillend mee om te gaan, zodat het deels van de gemeentegrenzen afhangt of de luchtkwaliteit op veel scholen meer op orde wordt gebracht. Slechts een enkele gemeente investeert in duurzaamheid: veel oudere gebouwen verbruiken bijvoorbeeld relatief veel aardgas.

Een mogelijke verklaring voor deze stilte in de gemeentepolitiek: veel gemeenten beperken hun beleid tot het verdelen van het rijksgeld over de schoolbesturen die aanvragen doen. Die verdeling zelf moet inderdaad geen voorwerp worden van politiek debat. Gemeenteraadspartijen zijn er namelijk niet om op te treden voor een bepaald schoolbestuur ten koste van een ander. Bovendien is er voor deze verdeling overleg tussen gemeente en de schoolbesturen. Dat overleg zorgt soms ook voor de nodige knelpunten, maar daaraan wil de regering iets doen met een wetsvoorstel. Laat die minister hier haast mee maken, net als met de aangekondigde aanpak van de verouderde gebouwenvoorraad.

En laten de gemeentelijke partijen over het overkoepelende huisvestingsbeleid eens politiek vuur ontsteken. De campagne duurt nog vier weken.