Cobie Voorberg
Twee derde van de samengestelde gezinnen gaat binnen vijf jaar weer uit elkaar. Een feit dat vragen oproept naar de stand van zaken in samengestelde gezinnen.
Foto: Imdb.com
Een derde blog in de serie geïnspireerd op de Netflixserie ‘Bonusfamiljen’: over samengestelde gezinnen en de uitdagingen die dit met zich meebrengt. Deze keer bespreek ik opvallende punten uit een recent verschenen onderzoek naar samengestelde gezinnen.
Twee derde van de samengestelde gezinnen gaat binnen vijf jaar weer uit elkaar. Een feit dat vragen oproept naar de stand van zaken in samengestelde gezinnen. De vFAS, de specialisatievereniging voor familie- en erfrechtadvocaten en scheidingsmediators, heeft onderzoek laten doen onder ongeveer 600 respondenten in een samengesteld gezin. De respondenten zijn bevraagd op verschillende thema’s, van financiën tot de band met de kinderen en de verdeling van de zorgtaken.
In mijn praktijk kom ik regelmatig in aanraking met ouders uit samengestelde gezinnen. Bijvoorbeeld als er conflicten met de ex-partner zijn over de kinderalimentatie of de zorgregeling. De situaties die ik tegenkom, zijn vaak best complex. De echtscheiding is soms nog maar kort geleden en de nieuwe relatie is pril. De start van een samengesteld gezin is zo anders dan bij een ‘normaal’ gezin dat het logisch is dat dit niet altijd soepel verloopt. Een (echt)scheiding meemaken is heftig, zelfs als het in goed overleg verloopt. Dit geldt voor de partners, maar natuurlijk ook voor de kinderen. Het ontmoeten van een nieuwe partner is fijn voor de partner zelf. De kinderen kunnen er echter, begrijpelijkerwijs, heel anders over denken. Het vormen van een samengesteld gezin is dan ook ingewikkeld, zowel praktisch (waar ga je wonen, wie betaalt wat, wanneer zijn de kinderen bij welke ouder) als emotioneel. Kinderen moeten wennen aan de nieuwe partner en, als die er zijn, ook aan diens kinderen. Er kunnen (grote) verschillen zijn tussen de levensstijl, opvoedstijl, welstand. Een samengesteld gezin is daarom een groot avontuur dat ook verkeerd kan uitpakken. De resultaten van het onderzoeken wijzen dat ook uit. Niet alle samengestelde gezinnen hebben een positieve start: een kwart vindt het een lastig en moeizaam proces. Bij 48% van de respondenten heeft het wel even geduurd voordat het samengestelde gezin als hecht werd ervaren. Bij een op de vijf is het gezin nog (steeds) niet hecht of juist minder hecht geworden. Een ander opvallend punt is dat 44% van de ex-partners niet bijdraagt aan de kosten van de kinderen en dat 62% van de kinderen niet betrokken wordt bij het nemen van belangrijke beslissingen.
Één van de conclusies van het onderzoek is dat fysieke afstand tussen de ex-partners en afspraken over zorgtaken en financiën een belangrijke rol spelen in de slagingskans van het nieuwe gezin. Wat wordt hiermee bedoeld?
Een samengesteld gezin heeft meer kans van slagen als de fysieke afstand tussen de twee ex-partners kleiner is. In het onderzoek wordt als ‘kleine afstand’ tussen de twee ex-partners beschouwd als deze 1-10 kilometer van elkaar verwijderd wonen. De twee van elkaar gescheiden partners hebben in dat geval – zo lijkt het – een betere verstandhouding, en dat heeft een positieve invloed op de kans van slagen van het nieuwe gezin.
Zo geven respondenten die dichtbij hun ex-partner wonen, vaker aan dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt en dat ze daardoor niet het idee hebben dat ze door hun stiefkinderen worden uitgespeeld. Respondenten die dichtbij hun ex-partner wonen geven vaker aan geen onderscheid te maken tussen eigen kinderen en die van hun nieuwe partner. Ook geven zij vaker aan dat er met de samenstelling van het nieuwe gezin niks is veranderd in de zorgtaken tussen hun en hun ex-partner. Bovendien zijn eventuele veranderingen in financiële regelingen tussen hun en hun ex-partner vaker in onderling overleg gedaan, dan bij ex-partners die verder uit elkaar wonen.
Een andere opvallende factor uit het onderzoek blijkt is dat partners in samengestelde gezinnen veel vaker ongehuwd samenwonen dan met hun ex-partner. 60% van hen was getrouwd met de ex-partner, slechts 35% is getrouwd met de huidige partner en 30% woont samen zonder samenlevingscontract. Dit geeft een groter risico op problemen. Als zij uit elkaar gaan, is de kans op meer problemen een stuk groter, omdat zij niets geregeld hebben.
Het onderzoekt biedt een goede weergave van de stand van zaken in samengestelde gezinnen. Enkele opvallende punten zijn besproken in deze blog. Een samengesteld gezin heeft baat bij het maken van goede afspraken, zowel tussen de huidige partners als met de ex-partners. Daarnaast heeft de fysieke afstand tussen ex-partners en een betere verstandhouding een positieve invloed op een samengesteld gezin. Goede en duidelijke afspraken met elkaar maken en op papier laten zetten bij een advocaat of mediator, is dan ook echt aan te raden!
