Kan een kind zich zonder toestemming van een van de ouders laten vaccineren?

Sinds voor kinderen vanaf 12 jaar de mogelijkheid bestaat zich te laten vaccineren tegen corona, wordt mij deze vraag wordt regelmatig gesteld.

Sinds voor kinderen vanaf 12 jaar de mogelijkheid bestaat zich te laten vaccineren tegen corona, wordt mij deze vraag wordt regelmatig gesteld.

Medische behandeling

Het uitgangspunt is dat vaccinatie valt onder een medische behandeling. Voor medische behandelingen geldt het volgende:

• Bij kinderen tot 12 jaar is het verplicht om de  toestemming van de ouders/voogden te krijgen;

• Bij jongeren van 12 tot 16 jaar moeten niet alleen de ouders/voogden toestemming geven, maar ook de jongere zelf (uitzonderingsgevallen daargelaten);

• Vanaf 16 jaar beslist de jongere zelf.

In Nederland is het nu nog zo dat alleen jongeren vanaf 12 jaar gevaccineerd kunnen worden. Dit betekent dus dat het uitgangspunt is dat dit voor jongeren tussen de 12-16 jaar alleen kan als zowel de jongere als de ouders hierachter staan.

Ouder werkt tegen

Stel dat de jongere zich wil laten vaccineren, maar één van de ouders of beide ouders staan hier niet achter. Wat dan?

De vaccinatie kan ook zonder de toestemming van de ouders of de voogd worden uitgevoerd, indien zij kennelijk nodig is teneinde ernstig nadeel voor de patiënt te voorkomen, alsmede indien de patiënt ook na de weigering van de toestemming, de verrichting weloverwogen blijft wensen.

Kort samengevat zal de rechter dan om toestemming moeten worden gevraagd. Daarvoor bestaan meerdere juridische routes:

• De ouder die graag wil dat het kind wordt gevaccineerd kan een verzoek bij de rechtbank indienen tot vervangende toestemming;

• Het kind kan echter zelf ook via een informele rechtsingang om (vervangende) toestemming vragen.

De rechter moet vervolgens beoordelen of de jongere mag worden gevaccineerd. De rechter weegt daarbij de argumenten van zowel de ouders als de jongere en beoordeelt of de wens de jongere in zijn of haar belang wordt geacht.

Objectieve weging

De ouder die tegen vaccinatie is maakt zich vaak bezorgd over de mogelijke risico’s op lange termijn van vaccinatie. De andere ouder wil de kinderen graag beschermen tegen het krijgen van corona en/of wil anderen (waar de kinderen mee in contact komen) daarvoor beschermen. Veelal maken beide ouders zich bezorgd en willen beiden het beste voor hun kinderen. Hoe kom je dan tot een goede beslissing? De rechter moet daar een objectieve weging in maken.

Uit diverse uitspraken blijkt dat de rechter ervoor kiest om aansluiting te zoeken bij het advies Vaccinatie van adolescenten tegen Covid-19 van de Gezondheidsraad van 29 juni 2021. De Gezondheidsraad is op basis van een weging van de risico’s van oordeel dat vaccinatie tegen Covid-19 voor kinderen en adolescenten zinvol en verantwoord is.

Daarnaast weegt de rechter mee of de jongere weloverwogen tot diens beslissing is gekomen. Als dit het geval is zal de rechter bepalen dat de jongere zich mag laten vaccineren.