Hotelexploitatie van woonruimte: let op de (steeds strengere) regels

Door Jaco van den Brink en Pieter van Hartingsveldt

'Amsterdam scherpt woonregels en boetes aan',  Recordbedrag aan boetes voor woonfraude Amsterdam'  en 'Gemeente Amsterdam scherpt woonregels aan, boetes fors verhoogd'. Zomaar wat krantenkoppen die de afgelopen jaren voorbij zijn gekomen op diverse nieuwsplatforms. Deze krantenkoppen geven een tendens aan die al langer gaande is, namelijk het tegengaan van illegale praktijken rondom het (toeristisch) verhuren van woningen. Amsterdam wordt hierin gezien als koploper.

Logischerwijze zien we geschillen hierover dan ook steeds vaker in de rechtspraak terugkomen. Zo stond het college van burgemeester en wethouders van Amsterdam onlangs tegenover een woningeigenaar uit Amsterdam, aan wie een boete van € 82.000 was opgelegd. De woningeigenaar ging hiertegen in (hoger) beroep. Grondslag van de boete was het onttrekken van een woning aan de woonruimtevoorraad zonder vergunning. Dit volgt uit de Huisvestingswet: het gebruik van een woning voor een ander doel dan permanente bewoning kwalificeert als onttrekking aan de woonruimtevoorraad.

De gemeente had een melding binnengekregen van illegale toeristische verhuur van de betreffende woningen. Toezichthouders van de gemeente Amsterdam zijn ter plaatse gegaan en hebben een rapport van bevindingen opgesteld. Hieruit blijkt dat de toezichthouders met een Amerikaanse man hebben gesproken die aangeeft dat hij een toerist is. Vervolgens hebben zij met enkele andere personen ter plaatse gesproken, zoals de vriendin en zoon van de eigenaar. Beiden verklaren dat het pand niet normaal wordt bewoond, doch door vrienden, kennissen en zakelijke relaties wordt gebruikt voor kortstondig verblijf. De Amerikaanse man zou een vriend van de familie zijn. Alles gebeurt gratis, zodat er geen sprake is van een boekhouding. Bij het inspecteren van de woningen constateren de toezichthouders dat alle woningen een identieke, hotelmatige inrichting hebben. Er bevinden zich geen persoonlijke spullen behalve de eigendommen van de Amerikaan. Op de voordeuren bevinden zich informatiebladen voor gasten. Ook troffen de toezichthouders een gastenboek aan.

Op basis van de constateringen van de toezichthouders alsmede de verklaringen van de aanwezigen tijdens de controle op locatie, kon het college een boete opleggen voor het onttrekken van woningen aan de woonruimtevoorraad, zo oordeelt de rechter in hoger beroep. Wel oordeelt de rechter dat de boete moet worden gematigd, nu de woningeigenaar concrete omstandigheden heeft gesteld die moeten leiden tot een lagere boete. Zo heeft de eigenaar aangevoerd dat er geen sprake was van een jarenlange toeristische verhuur. Het gastenboek bestond uit slechts één reactie van 3 jaar geleden en de aanwezigen konden tijdens het bezoek van de toezichthouders allen een verklaring geven voor hun aanwezigheid. Daarnaast heeft het college niet gecheckt of de betreffende woningen op Airbnb of Booking.com ter huur werden aangeboden. Voorts waren er geen overlastmeldingen van omwonenden zodat er geen sprake is van een aantasting van de leefbaarheid. Het college had deze omstandigheden ten onrechte niet meegenomen in de beoordeling, waardoor de rechter beslist de boete met 25 procent te matigen.

Voor woningeigenaren blijft de uitspraak een aansporing om zich te verdiepen in de huidige regelgeving, nu de boetes die kunnen worden opgelegd aanzienlijk zijn.