Kindplan bij vechtscheiding is munitie voor ouders

‘Wat moeten we er toch mee, met al die vechtscheidingen… En het worden er steeds meer.’ Dit is de laatste jaren de worsteling van de overheid. In een poging om eindelijk antwoorden te vinden op deze vraag, lanceerde Minister van der Steur van Veiligheid en Justitie  begin september het platform en de website Divorce Challenge. Het doel van de minister is om zoveel mogelijk ideeën te verzamelen om het aantal vechtscheidingen terug te dringen en de negatieve gevolgen voor kinderen te verminderen. Iedereen, vanuit het ‘vakgebied’ of daarbuiten, mag ideeën aanleveren.

Een kinderadvocaat in de echtscheidingsprocedure?

De Orde van Advocaten is één van de vele partijen die een idee indienden. Op 23 november jl. werd mevrouw mr. Raffi van den Berg, de algemeen secretaris van de Orde, in het Nederlands Dagblad geïnterviewd over het ingediende plan. De orde wil dat kinderen bij een vechtscheiding een eigen advocaat krijgen. ‘Het kind moet een stem hebben bij de rechter.’ De betreffende advocaat zou met een kind een kindplan moeten opstellen. ‘Daarin kan een kind aangeven of hij graag bij zijn papa of mama wil wonen, bijvoorbeeld, en of hij het belangrijk vindt om op dezelfde school te kunnen blijven’, zo geeft mevrouw Van den Berg aan.

Kinderen willen hun ouders plezieren

Hoe sympathiek het plan van de Orde wellicht ook oogt, wij hebben hier toch de nodige aarzelingen bij. Het probleem van de vechtscheiding is dat ouders oorlog voeren. In de klassieke vechtscheiding schuwen ouders daarbij geen enkel middel en gaan kinderen bijna ten onder aan hun loyaliteitsconflict. Ze willen hun vader plezieren, maar hun moeder ook. Vaak zeggen kinderen dus ook verschillende dingen tegen hun beide ouders, omdat ze het gevoel hebben dat dit ze hun vader of moeder hier blij mee maken. Wij horen cliënten wekelijks met elkaar gesprekken voeren in de volgende trant:

Moeder tegen vader:
‘Max zei dat hij van jou niet naar het feestje van Steven mocht, omdat je vond dat hij mee moest naar opa’.
Vader tegen moeder:
‘Wat zeg je nu! Ik heb aan Max  gevraagd of hij mee wilde om opa te helpen met laminaat leggen, of dat hij liever naar het feestje wilde. Hij zei direct dat hij naar opa wilde!’

Geen taak voor een kind

Als deze Max naar zijn eigen advocaat gaat en daar een kindplan moet maken waarin staat wat hij graag wil, hebben wij weinig fantasie nodig om te weten wat hij gaat zeggen, omdat we het kinderen al zo vaak hebben horen zeggen: ‘Ik wil dat mijn ouders mij geen kant laten kiezen. Ik wil geen scheidsrechter zijn tussen mijn ouders. Ik wil dat mijn ouders geen slechte dingen zeggen over elkaar tegen mij. Ik wil ruimte om van allebei mijn ouders te houden. En laat ze het verder alstublieft zo snel mogelijk regelen.’ Een kind kan geen antwoord geven op de vraag bij wie het wil wonen. Het wil immers zijn beide ouders tevreden stellen. Daarom stellen rechters die kinderen van 12 jaar en ouder horen deze vraag ook al jaren niet meer. Een kind wil maar één ding, en dat is dat ouders tegen hem zeggen: ‘Max, papa en mama hebben met elkaar gesproken en we zijn het eens over de verdeling van de zorgtaken. Zo komt het eruit te zien.’

De wensen van ouders in het kindplan

Als het plan van de Orde door zou gaan, voorzien we nog een ander probleem. Het geeft ouders een nieuw podium om aan kinderen te gaan trekken. Als in zo’n kindplan komt te staan bij wie het kind wil wonen, zullen ouders hun kinderen gaan bewerken, voor ze hun eigen advocaat bezoeken. Ouders zullen kinderen van twee kanten op het hart binden wat ze tegen deze advocaat moeten zeggen. Het doel van ouders zal zijn om er vooral voor te zorgen dat het kindplan overeen komt met hun eigen visie op de toekomst. Een kindplan heeft dan niets te maken met de belangen van het kind, maar is nieuwe munitie van ouders op het strijdtoneel.

Mr. drs. Maria P. de Jong, promovenda jeugdrecht en juridisch medewerker BVD advocaten
Mr. drs. Anje M. Slootweg, pedagoog en echtscheidingsadvocaat/mediator bij BVD advocaten
Deze blog is - licht gewijzigd - ook gepubliceerd als opiniebijdrage in het Nederlands Dagblad.