De zorgplicht van de werkgever voor de werknemer: ‘de structureel gevaarlijke werkplek’

In mijn vorige blog schreef ik over de zorgplicht van de werkgever voor de veiligheid van zijn werknemers. In dat blog ben ik ingegaan op voorwaarden waaronder een werkgever met succes aansprakelijk gehouden kan worden voor schade die werknemers lijden als gevolg van het niet-nakomen van die zorgplicht. In dit blog ga ik nader in op de zorgplicht van de werkgever als sprake is van werk met een ‘structureel gevaarlijk karakter’.

Zorgplichtschending: de structureel gevaarlijke werkplek

Hieronder schets ik aan de hand van twee voorbeeldsituaties de omvang van de zorgplicht van de werkgever in de situatie dat sprake is van een gevaarlijke werkplek.

Voorbeeld 1: geweldpleging op de werkplek

De Hoge Raad wees in 2011 een belangrijk arrest (HR 11 november 2011, NJ 2011/598). Dit arrest is in de juridische wereld bekend geworden als het ‘Rooyse-Wissel-arrest’. De feiten in dit arrest waren als volgt: er was sprake van geweldpleging binnen een TBS-instelling, de Rooyse Wissel. De betrokken TBS-patiënt was al eerder voor een geweldsincident veroordeeld. Een van de werknemers van de Rooyse Wissel is op enig moment door deze TBS-patiënt vastgepakt en meermalen met kracht geslagen op (onder meer) het hoofd. Hierdoor liep de werknemer blijvend lichamelijk letsel op. Als gevolg daarvan werd hij volledig arbeidsongeschikt verklaard en verloor hij zijn baan.

De werknemer stelde De Rooyse Wissel aansprakelijk voor alle geleden en nog te lijden schade. Deze vordering was (onder meer) gegrond op art. 7:658 BW. Zowel de rechtbank als het Hof oordeelden dat er geen concreet gevaar voor de patiënt in kwestie te verwachten was. Er was geen sprake van een zorgplichtschending.

De Hoge Raad maakte korte metten met het oordeel van het Hof. De Hoge Raad oordeelde dat aan de invulling van de zorgplicht extra hoge eisen worden gesteld als in verband met de aard van de werkzaamheden sprake is van een structureel risico op het ontstaan van ongevallen en/of letsel. Aan de stelplicht van de werkgever dienen in een dergelijk geval zeer hoge eisen te worden gesteld. De werkgever dient er zorg voor te dragen dat aan het vereiste, op de structurele gevaren toegesneden, hoge veiligheidsniveau van de werkomstandigheden is voldaan.  

Voorbeeld 2: blootstelling aan gevaarlijke stoffen

Het werken met gevaarlijke stoffen kan leiden tot (zeer) ernstige ziektes, zoals longkanker, astma en schildersziekte (OPS). Uit de rechtspraak van de Hoge Raad volgt dat in een situatie waarin werknemer met gevaarlijke stoffen werken van een werkgever mag worden verwacht dat hij voor een doeltreffende bescherming van de gezondheid en veiligheid van zijn werknemers zorgdraagt. De werkgever moet daartoe in elk geval de aard, mate en duur van de blootstelling in kaart brengen en doeltreffende maatregelen treffen ter voorkoming of beperking van de blootstelling:

• De werkgever moet voor zover dit redelijkerwijs mogelijk is gevaarlijke stoffen vervangen door stoffen die minder gevaarlijk zijn;

• Als vervanging redelijkerwijs niet mogelijk is dan wel het gevaar voor de gezondheid ook na vervanging resteert, moet de werkgever zodanige werkprocessen, uitrustingen en materialen toepassen dat het vrijkomen van die stoffen wordt voorkomen of beperkt;

• Indien ook dit redelijkerwijs niet mogelijk is, moet de werkgever zodanige organisatorische maatregelen nemen dat gevaar voor de gezondheid wordt voorkomen of beperkt, of indien ook dat niet mogelijk is dan wel het gevaar voor de gezondheid niet wegneemt, aan de werknemers persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stellen;

• In dat laatste geval dient de werkgever ook te controleren of van de verstrekte persoonlijke beschermingsmiddelen daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt. Daarnaast dient de werkgever de werknemer te instrueren over de omgang met gevaarlijke stoffen. 

Kortom: als een werknemer tijdens de uitoefening van de werkzaamheden structureel blootgesteld wordt aan gevaarlijke stoffen, rust op de werkgever ook een zeer vergaande zorgplicht.

Wat kan BVD advocaten voor u betekenen?

Heeft u als werknemer letsel opgelopen tijdens de uitoefening van uw werkzaamheden voor uw werkgever? Onze advocaten hebben ruime ervaring bij het verhalen van schade op (de beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar van) uw werkgever. U kunt vrijblijvend contact opnemen met één van onze gespecialiseerde advocaten.