Wanneer in strijd met de regels wordt gehandeld, mag de overheid handhavend optreden. In het geval van overtredingen van regels uit het bestemmingsplan treedt het College van B&W handhavend op.
Wanneer in strijd met de regels wordt gehandeld, mag de overheid handhavend optreden. In het geval van overtredingen van regels uit het bestemmingsplan treedt het College van B&W handhavend op. Toch krijgt het College geen carte blanche om maar te doen wat het goeddunkt. Handhaving is aan strikte regels gebonden en zo nodig wordt het College teruggefloten door de rechter. Dat was bijvoorbeeld het geval in een recente uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.
Voordat ik verder inga op die uitspraak kort nog weergegeven hoe een handhavingstraject eruit kan zien.
Zodra het College een overtreding van de regels constateert, kunnen sancties opgelegd worden. Voorbeelden van sancties zijn de herstelsancties in de vorm van een last onder bestuursdwang of een last onder dwangsom. In beide gevallen krijgt de overtreder zelf de kans om de situatie te repareren en in overeenstemming te brengen met de regels. Zo niet, dan wordt een dwangsom geriskeerd (last onder dwangsom) of betaalt de overtreder de kosten die het College maakt om de situatie te herstellen (last onder bestuursdwang).
Is de situatie niet hersteld, dan volgt een invorderingsbeschikking: de dwangsom moet betaald worden. Het College kan echter alleen invorderen als vaststaat dat er sprake is van een overtreding. Aan de invorderingsbeschikking moet dus een goed controlerapport liggen. Dat was het probleem in het volgende geval.
In het bestemmingsplan van de gemeente Aalsmeer waren regels opgenomen over de bewoning van een woning. Een woning mocht slechts bewoond worden door een huishouden, een huishouden plus drie bewoners of vier bewoners die geen huishouden vormen. Tegen de eigenaar werd een last onder dwangsom opgelegd, aangezien hij zich niet aan deze regel hield. Bij een controle constateerde de toezichthouder dat in de woning vijf personen aanwezig waren. Bovendien verklaarde één van hen dat twee bewoners niet thuis waren. In de woning stonden drie tweepersoons en drie eenpersoonsbedden in de woning. Dat was reden genoeg voor het College om over te gaan tot het invorderen van een dwangsom. In de woning woonden immers meer mensen dan op basis van het bestemmingsplan was toegestaan.
Het beroep van de eigenaar was gegrond verklaard, want de Rechtbank oordeelde dat het College niet bevoegd was tot invordering over te gaan. De Rechtbank handelde de zaak zelf af door het invorderingsbesluit te herroepen. Het College zag reden om daartegen hoger beroep aan te tekenen en zo boog de Afdeling zich over de zaak.
Een standaardoverweging van de Afdeling is dat aan een invorderingsbesluit een deugdelijke en controleerbare vaststelling van relevante feiten en omstandigheden ten grondslag moet liggen. Daarvoor geldt een aantal aandachtspunten:
De constatering van de overtreding moet zijn gedaan door een deskundig en bevoegd persoon.
De vastgestelde feiten moeten duidelijk weergegeven worden in een schriftelijk rapport of op foto’s of ander bewijsmateriaal.
Het moet duidelijk zijn wat is vastgesteld, door wie, waar, wanneer en welke werkwijze is gehanteerd.
Een schriftelijk rapport moet in principe ondertekend zijn.
Dit lijstje legde de Afdeling naast de zaak die voorlag. Vervolgens oordeelde de rechter dat het controlerapport onvoldoende concrete informatie bevatte. Uit het controlerapport bleek bijvoorbeeld niet wat de relatie was tussen de personen die ten tijde van de controle in de woning waren. Ook de aanwezigheid van negen slaapplaatsen betekent niet dat door teveel mensen in de woning werd gewoond.
Ziet u zich geconfronteerd met een invorderingsbeschikking na een last onder dwangsom, vraag dan altijd het controlerapport op. Wellicht staat daar onvoldoende of onjuiste informatie in. Een bezwaar tegen de invorderingsbeschikking heeft dan zeker kans van slagen.
