Concurrentie verboden?

Voor een vertrekkend werknemer is het vaak lastig: het non-concurrentiebeding. Dit beding in de arbeidsovereenkomst verbiedt het beconcurreren van de ex-werkgever na het dienstverband. Het beding is (vaak) begrensd in tijd, locatie en soort werkzaamheden.

Het beding beperkt de bewegingsvrijheid van werknemers na vertrek. Daarom wordt in de rechtspraak best kritisch naar zulke bedingen gekeken. Er is zelfs ruimte om het beding aan te (doen) passen. Dan vindt een belangenafweging plaats, waarbij de rechter de belangen van de werkgever tegenover die van de werknemer plaatst. Als de weegschaal doorschiet naar werknemerskant, wil een rechter het beding wel schorsen of aanpassen.

Onlangs kwam een mooi voorbeeld langs in de rechtspraak. Jan werkte als auditor bij een certificatie?instelling voor de bouw. Hiervoor moest hij veel reizen met de auto. Bij aanvang van deze functie tekende Jan een beding dat hem verbood binnen een jaar na het einde van het dienstverband bij een andere certificatie-instelling in dienst te treden. Op een gegeven moment raakte Jan arbeidsongeschikt, waardoor hij niet meer zelf kon autorijden. Jan ging toen aan de slag in een lagere functie zonder noodzaak tot reizen (als laborant). Hij vervulde nog voor 10% de functie van auditor. Jan bediende namelijk nog 6 klanten, waarvoor hij als enige de benodigde kennis had.

Jan kreeg een prachtig aanbod van een concurrent van zijn werkgever. Hij kon weer fulltime aan de slag als auditor, waarbij vervoer geen probleem was. Daarnaast zou hij betere arbeidsvoorwaarden krijgen. Deze kans wilde Jan met beide handen aangrijpen. Zijn werkgever hield hem echter aan het getekende beding. Jan stapte daarop naar de rechter om dit beding van tafel te krijgen.

De rechter overwoog dat het non-concurrentiebeding is bedoeld om het bedrijfsdebiet (knowhow en goodwill) te beschermen. Het is niet bedoeld om werknemers aan zich te binden. Hiervoor moet de werkgever maar goede arbeidsvoorwaarden bieden. Het beding is ook niet bedoeld om de opgebouwde kennis en ervaring van werknemers binnen het bedrijf te houden.

De rechter vond dat Jan niet aan het (te) algemene beding hoefde te worden gehouden. Hiervoor werden de belangen van Jan zwaar meegewogen. Jan kon een mooie stap maken van laborant naar auditor (een verbetering). Hij was niet meer tevreden als laborant en werkte onder zijn niveau. De werkgever heeft onvoldoende duidelijk gemaakt welk belang zij concreet heeft bij handhaving van het algemene beding. De rechter vond wel dat Jan niet aan de slag mocht voor de 6 klanten die hij nog bediende als auditor.

Het beding werd geschorst en bleef alleen gelden voor de 6 klanten die Jan bediende. Voor Jan kwam de deur open te staan om bij de concurrent in dienst te treden. Zelfs nu het beding dit heel duidelijk verbood! De les: ook een duidelijk non-concurrentiebeding kan de rechter onder omstandigheden terzijde schuiven.