Agressie tegen deurwaarders: de art. 12 Sv-procedure

Het beroep van de gerechtsdeurwaarder. Een beroep waarin je regelmatig te maken krijgt met gescheld, getier, geraas. Soms zelfs met geweld of bedreiging. Tegen dit geweld wil de overheid (gelukkig) optreden. Zo heeft de toenmalige minister van Veiligheid en Justitie in februari 2017 een Kamerbrief met voorstellen geschreven over de aanpak van agressie tegen deurwaarders. Ook is er een speciaal ‘Veiligheid Publieke Taak-beleid’ ontwikkeld door de overheid, in samenwerking met de politie en het OM, waarin duidelijke afspraken zijn gemaakt over opsporing en vervolging van geweldplegers jegens functionarissen met publieke taak, zo ook deurwaarders.

‘Doe in elk geval altijd aangifte’, zo raad ik u met de KBvG aan. Over het doen van een succesvolle aangifte is reeds een artikel gepubliceerd in De Gerechtsdeurwaarder.

Maar leiden dergelijke aangiften ook altijd tot vervolging? Helaas niet. Het gebeurt regelmatig dat de OvJ beslist dat de zaak wordt geseponeerd wegens gebrek aan wettig bewijs. En áls de zaak al vervolgd wordt, dan kan de zaak alsnog worden afgewezen als het hof de geweldpleging nog steeds onvoldoende bewezen acht. Juist de bewijslast is ingewikkeld voor deurwaarders, onder meer omdat ze alleen/zelfstandig werken en het daardoor altijd het woord van de één is tegen het woord van de ander. Het door een deurwaarder opgemaakte proces-verbaal wordt op dat punt niet gelijkgesteld aan een proces-verbaal van een opsporingsambtenaar.

Tips over het doen van deze aangifte leest u in de 1-2-3 Aangiftewijzer van de KBvG. In deze aangiftewijzer staan heel praktische tips over het doen van de aangifte en het verzamelen van bewijs.

12 Sv-procedure

Heeft de OvJ ondanks uw zorgvuldige aangifte besloten de zaak niet te vervolgen en de aangifte te laten voor wat het is? In dergelijke gevallen staat de 12 Sv-procedure open, ook wel ‘procedure klacht niet-vervolging’. Ons kantoor heeft daarover afspraken met de KBvG, op grond waarvan zij deurwaarders naar mij doorverwijst als ze slachtoffer zijn geworden van geweld en hun aangifte niet leidt tot vervolging van de verdachte. In dat kader loopt momenteel bijvoorbeeld een zaak waarbij een deurwaarder slachtoffer werd van mishandeling en wederrechtelijke vrijheidsberoving. Reden seponering? Onvoldoende wettig en overtuigend bewijs. In een art. 12 Sv-procedure leggen wij vervolgens, namens de betrokken deurwaarder als direct belanghebbende, de zaak voor aan het gerechtshof. Het gerechtshof bekijkt technische aspecten als de bewijsbaarheid, maar ook het algemeen belang bij wel of niet vervolgen.

Voor de procedure verzamelen we dan ook (voornamelijk) getuigenverklaringen en betogen wij waarom vervolging van deze geweldpleger het algemeen belang dient van de samenleving. Geweld tegen een gerechtsdeurwaarder is net zo onaanvaardbaar als geweld tegen bijvoorbeeld ambulancepersoneel. Geweld tegen hulpverleners wordt automatisch aangemerkt als een inbreuk op de ‘veilige publieke taak’. Daardoor kan een twee maal zo hoge straf worden opgelegd. Dat zou ook bij geweld tegen een gerechtsdeurwaarder automatisch moeten gebeuren.

De advocaat-generaal (de vertegenwoordiger van het OM) brengt vervolgens een advies uit naar aanleiding van alle verzamelde informatie over de zaak: moet het hof de zaak wel of niet vervolgen? Het is nadien aan het hof dit advies wel of niet te volgen. Tevens volgt er vaak een zitting, waarin klager de gelegenheid krijgt de klacht mondeling toe te lichten. Wijst het hof de klacht uiteindelijk af, dan betekent dat het einde van de zaak. Beslist het hof dat de klacht gegrond is, dan wordt de zaak alsnog aan de rechter voorgelegd. Dit zegt dus nog niets of weinig over een eventuele veroordeling. Het is aan de rechtbank hierover te beslissen.

Conclusie

Om in geval van geweld adequaat te kunnen optreden, is het van belang dat aangifte wordt gedaan met behulp van de door de KBvG opgestelde aangiftewijzer en dat daarbij zoveel mogelijk bewijsmateriaal wordt gevoegd. Als dat niet leidt tot vervolging, kan ons kantoor een artikel 12-procedure starten om te bewerkstelligen dat alsnog een strafrechtelijke procedure wordt ingesteld.