Zijn kinderen aansprakelijk als ze letsel veroorzaken?

Kim (9), Piet (10) en André (10) zijn op straat aan het voetballen. Kim schiet de bal hard en hoog richting André, precies op het moment dat Erik (55) langsfietst. Erik wordt geraakt, valt en klapt met zijn hoofd keihard op straat. Gevolg: een zware hersenschudding en forse schade.

Het is fantastisch als kinderen buiten spelen, maar er gaat nog wel eens iets mis. Soms raakt iemand door toedoen van een kind ernstig gewond. Wie is daarvoor dan aansprakelijk? Dat hangt onder meer af van de leeftijd van het kind.

Aansprakelijkheid voor kinderen jonger dan 14 jaar

De wet bepaalt dat een kind onder de 14 jaar niet zelf aansprakelijk kan zijn. De andere kant van de medaille is dat de ouders van dat kind in principe wel aansprakelijk zijn. De wet stelt twee voorwaarden:

1. Het moet gaan om min of meer actief handelen van het kind. Als de enige fout van het kind is dat hij niets doet (‘zuiver nalaten’), dus bijvoorbeeld een gevaarlijke situatie zien maar de omstanders niet waarschuwen, zijn de ouders daarvoor niet aansprakelijk. Dit is voor oudere kinderen en volwassenen anders. Zij kunnen wél aansprakelijk zijn voor gevallen van zuiver nalaten (niet redden van een drenkeling, niet waarschuwen voor een gevaarlijke situatie, etc.). De wetgever gaat ervan uit dat kinderen onder de 14 jaar nog te jong zijn om in zulke situaties te begrijpen dat zij eigenlijk iets zouden moeten doen.

2. Het moet gaan om een fout waarvoor een volwassene wél aansprakelijk zou zijn geweest. De jonge leeftijd van het kind moet de enige reden zijn waarom hij niet aansprakelijk is.

Als aan de hierboven genoemde voorwaarden wordt voldaan, zijn de ouders sowieso aansprakelijk. Het is niet nodig dat zij zelf ook schuld hebben aan het ontstaan van de schade.

Aansprakelijkheid voor kinderen van 14 en 15 jaar

Maar wat als Kim 14 jaar of ouder was geweest? Dan zou Kim zelf aansprakelijk kunnen zijn. Maar zolang zij nog geen 16 jaar oud is, kunnen daarnaast ook haar ouders toch nog aansprakelijk worden gehouden. Pas vanaf hun 16e zijn kinderen uitsluitend zelf verantwoordelijk.

De aansprakelijkheid voor kinderen van 14 of 15 jaar oud wordt eveneens geregeld in de wet en wijkt op twee punten af van de situatie bij kinderen jonger dan 14 jaar.   

1. Ouders kunnen ook aansprakelijk worden gehouden voor zuiver nalaten van hun kind.

2. De ouders zijn alleen maar aansprakelijk als zij onvoldoende hebben gedaan om de fout van hun kind te voorkomen. Maar de bewijslast rust op de ouders: als zij niet kunnen bewijzen dat zij voldoende hebben gedaan om de fout te voorkomen, wordt ervan uitgegaan dat zij aansprakelijk zijn.

Als aan deze voorwaarden is voldaan, kan het slachtoffer dus kiezen wie hij aanspreekt: het kind, de ouders of allebei.