Blog
Het zal weinigen ontgaan zijn dat per 1 januari 2015 de zorg in ons land ingrijpend wordt hervormd. Belangrijk onderdeel daarvan is de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Aangezien de hervormingen gepaard gaan met bezuinigingen, zijn veel gemeenten op zoek naar manieren om de uitgaven onder de Wmo te verminderen.
Inmiddels bereiken ons steeds meer verhalen over gemeenten die bij algemene maatregel iedereen bijvoorbeeld een uur korten op de huishoudelijke hulp vanuit de Wmo, of zelfs besluiten om niemand nog dergelijke ondersteuning in het huishouden toe te kennen. Diverse gemeentejuristen hebben toegegeven dat dergelijke brede, algemene maatregelen worden genomen zonder enig onderzoek naar de persoonlijke situatie van de betreffende mensen, om vervolgens in een bezwaarprocedure wel te zien waar gecorrigeerd zou moeten worden. Veel mensen tekenen vervolgens niet, of te laat, bezwaar aan tegen die besluiten, waardoor deze algemene maatregelen ongetwijfeld een aanzienlijke kostenreductie realiseren voor de gemeenten.
Toch verhoudt deze manier van werken zich niet met de aard van de Wmo, die er immers vanuit gaat dat de gemeente iedere situatie specifiek onderzoekt en, wanneer nodig, maatwerk levert. Algemene maatregelen zoals eerst iedereen huishoudelijke hulp weigeren, of iedereen een uur korten, staan daarom haaks op de systematiek van de Wmo.
In een aanzienlijk aantal gemeenten lijkt niettemin de gedachte post te hebben gevat, dat de huishoudelijke hulp überhaupt niet meer vergoed zou hoeven worden, omdat het ‘algemeen gebruikelijk’ zou zijn dat iemand de huishoudelijke hulp zelf regelt. Het is echter maar de vraag of dat wel zo ‘algemeen gebruikelijk’ is. Daarnaast is het juridisch aanvechtbaar dat een gemeente vormen van ondersteuning zo categoriaal zou kunnen weigeren: leidt de plicht tot onderzoek en zonodig maatwerk er niet toe dat een gemeente ondersteuning bij voorbaat niet kan en mag uitsluiten, dus ook de huishoudelijke hulp niet?
De eerste rechtszaken zijn reeds begonnen.
De eerste rechtszaken zijn dan ook reeds begonnen. De meeste aandacht is gegaan naar de kwestie van een bejaard echtpaar in de gemeente Dantumadiel. Deze gemeente heeft de huishoudelijke hulp voor het echtpaar per 1 januari 2015 beëindigd, kennelijk zonder specifiek onderzoek. De zaak wordt door velen beschouwd als een test case.
Volgende week wordt de uitspraak verwacht. Het is te hopen dat de rechtbank een principieel oordeel zal geven en de kwestie niet te zeer zal afdoen op de bijzonderheden van deze specifieke zaak. Alle betrokkenen - zorgbehoevenden en zorgaanbieders, maar ook gemeenten - hebben baat bij helderheid over de nieuwe juridische situatie, die uiteindelijk slechts gegeven kan worden door de rechtspraak.1
1 De inmiddels gewezen uitspraak is te vinden onder http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBNNE:2014:6176.
