Hoewel het ontslag op staande voet de zwaarste sanctie in het arbeidsrecht is, laat de rechtspraak duidelijk zien dat stelende werknemers ook voor de kleinste diefstallen kunnen worden aangepakt.
Hoewel het ontslag op staande voet de zwaarste sanctie in het arbeidsrecht is, laat de rechtspraak duidelijk zien dat stelende werknemers ook voor de kleinste diefstallen kunnen worden aangepakt. Zeker in de retail, waar diefstal door eigen personeel aan de orde van de dag is, en zéker als de werkgever in kwestie hierbij een duidelijk zerotolerancebeleid voert.
Sprekende voorbeelden van zogenaamde bagateldelicten zijn ontslagen vanwege het gebruiken van een gratis testverpakking, het stelen van 50 cent, het nuttigen van een geopende consumptie en het meenemen van een product dat over de datum is. Tegelijkertijd blijft het ook altijd oppassen met ontslag op staande voet.
Dat de vlieger voor bagatelzaken niet altijd opgaat, blijkt bijvoorbeeld uit een recente zaak bij winkelketen Action: een werknemer werd ontslagen wegens het meenemen van een tasje van drie cent, maar de rechter zette hier een streep door. De rechter wilde er niet aan dit per se als diefstal aan te merken en de werknemer had bovendien een onberispelijke staat van dienst. Een ontslag op staande voet was in dat geval te zwaar.
Dat het niet altijd goed gaat, laat ook de recente zaak van een Schiphol-medewerker zien. Na afloop van een nachtdienst deed de beveiligingsmedewerker in werkkleding boodschappen bij een zelfscankassa. Hij kocht vier producten, waaronder twee flessen wijn, maar vergat er één af te rekenen. Althans, zo beweerde hij toen hij door de supervisor werd aangesproken. Werkgever was hier niet van overtuigd. Zeker omdat integriteit in zijn functie-uitoefening zo cruciaal was, strafte werkgever de diefstal af met een ontslag op staande voet.
Volgens de rechter slaagde de werkgever er niet in de opzet van de werknemer te bewijzen.
De werknemer vocht het ontslag vervolgens met succes aan. Volgens de rechter slaagde de werkgever er niet in de opzet van de werknemer te bewijzen; dat werknemer de fles per ongeluk niet had gescand en afgerekend, kwam de rechter ook niet onaannemelijk voor. Na een nachtdienst vond de rechter het niet ondenkbaar dat de werknemer minder alert was en bovendien maakt een zelfscankassa de kans op een vergissing groter dan een bemenste kassa. Gevolg was dat de rechter het ontslag vernietigde en werknemer weer terugkeerde op de werkvloer.
Voor de rechter woog ook zwaar mee dat de betreffende medewerker al 30 jaar in dienst was en een onberispelijke staat van dienst had. Omdat de rechter geen opzet zag, had werkgever in het licht van zijn verdere dienstverband een lichtere sanctie moeten geven.
Deze uitspraak onderstreept dus nog maar eens de weging van alle omstandigheden van het geval bij een ontslag op staande voet. Diefstal is diefstal, maar zelfs al geldt er een zerotolerancebeleid, dan nog hoeft dat niet in alle gevallen tot een houdbaar ontslag te leiden. Zeker als de werknemer een vergrijp kan afdoen als een vergissing en er een lang en vlekkeloos dienstverband tegenover staat.
Daarnaast kunnen dus ook vermoeidheid, alertheid en oplettendheid een rol spelen. Het voert tot slot te ver om uit deze uitspraak te concluderen dat fouten bij een zelfscankassa per definitie eerder door de vingers moeten worden gezien, maar de rechter weegt dit wel als relevante omstandigheid mee. Zelfs als iemand maar vier boodschappen heeft en daar maar drie van afrekent, kan kennelijk nog sprake zijn van een vergissing.
