Ontslag op staande voet vanwege het stelen van vijftig cent!

Enige tijd geleden heeft de rechtbank Amsterdam zich moeten buigen over een ontslag op staande voet vanwege het stelen van vijftig cent. In een espressobar in Amsterdam moeten klanten vijftig cent betalen voor een toiletbezoek. Op een gegeven moment legt een klant vijftig cent op de bar om het toilet te mogen bezoeken. Vervolgens pakt de medewerkster deze vijftig cent en stopt die in haar zak. Een collega van haar ziet dit gebeuren en vraagt aan de medewerkster of de klant heeft betaald voor het toilet. Daarop antwoordt ze dat de klant niet betaald heeft. Na enkele minuten zegt de medewerkster tegen haar collega dat zij alsnog het geld gevonden heeft en dat het geld op de bar lag. Vervolgens stopt ze het geld alsnog in de kassa.

Werkgever neemt het incident dusdanig hoog op dat deze overgaat tot ontslag op staande voet. De medewerkster kon weten dat werkgever streng beleid voerde ten aanzien van diefstal; in de arbeidsovereenkomst was onder meer opgenomen dat diefstal tot ontslag zou leiden. De vraag is: houdt dit ontslag vanwege het wegnemen van vijftig cent bij de rechter stand?

Bagateldelicten kunnen leiden tot ontslag

In de arbeidsrechtpraktijk worden dit soort situaties aangeduid als ‘bagateldelicten’. Dit zijn situaties waarbij een werknemer iets met een erg kleine waarde ontvreemdt en waarvoor vervolgens ontslag wordt gegeven. De rechtspraak ten aanzien van bagateldelicten is veelkleurig.

Zo leverde het stelen van een potje lippencrème een werkneemster ontslag op. Ook een werknemer die een pakje zware shag van zijn collega meeneemt werd ontslagen. Of neem de supermarktmedewerkster die een blikje red bull heeft leeggedronken in de pauze zonder vooraf af te rekenen en daarom werd ontslagen. Al deze situaties zijn aan de rechter voorgelegd en de ontslagen werden als terecht beoordeeld.

Zelfs als het product geen waarde meer heeft voor de persoon die het achterlaat, kan dit ontslag op staande voet opleveren. Een stewardess die een open pakje pinda’s meeneemt die een passagier heeft achtergelaten, werd daarvoor ontslagen. De rechtbank oordeelde dat deze dame terecht is ontslagen vanwege het strakke beleid dat de werkgever daarop voerde. Dit beleid werd ook consequent toegepast: zo ontsloeg deze werkgever onder andere ook werknemers vanwege het meenemen van een blikje tonic of twee zakjes pinda’s.

Betrouwbaarheid en integriteit zijn doorslaggevend

Wat bij al deze zaken een doorslaggevende rol speelt, is dat het om werkzaamheden gaat waarbij betrouwbaarheid en integriteit van groot belang is. Daarnaast voerden al deze werkgevers een strak beleid ten aanzien van diefstal, zodat de medewerkers vooraf duidelijk was wat de consequenties zouden zijn.

Wat in de rechtspraak overigens opvalt is dat de lengte van het dienstverband niet in de weg hoeft te staan aan ontslag. Zo bleef het ontslag op staande voet in stand bij een postbode met 24 dienstjaren vanwege het meenemen van het port-betaald stempel. Ook de huishoudelijke hulp die al 21 dienstjaren erop had zitten mocht vanwege de diefstal van een pen (!) worden ontslagen.

Soms speelt de leeftijd en het aantal dienstjaren wel een rol. De Hoge Raad heeft in het Hema-arrest beslist dat de werknemer van de Hema die werd betrapt bij een poging om twee blikken motorolie (t.w.v. circa 10 gulden destijds) te verduisteren, die bijna met pensioen ging, geen ontslag op staande voet had mogen krijgen.

Ontslag op staande voet vanwege stelen vijftig cent terecht

Terug naar de uitspraak over het stelen van vijftig cent. De rechter laat het ontslag op staande voet in stand. De rechter kan niet begrijpen waarom de medewerkster het geld in haar broekzak stopte en dit niet gewoon liet liggen op de bar of het meteen in de kassa heeft gedaan. Bovendien ontkende de medewerker eerst dat ze het geld had zien liggen en heeft ze het geld pas in de kassa gestopt toen ze daarop was aangesproken. Omdat de medewerkster iemand is die voortdurend geld ontvangt voor haar werkgever en zij hiermee blijk heeft gegeven niet helemaal te vertrouwen te zijn, oordeelt de rechter dat het ontslag op staande voet terecht is gegeven.

Uit al deze uitspraken blijkt eens te meer dat het niet gaat om wat er ontvreemd wordt en of dat de werkgever veel schade berokkend heeft, maar veeleer om de vraag of de medewerker integer en betrouwbaar is. 

Deze column is ook geplaatst in de Barneveldse Krant, in de rubriek Recht om de hoek.