Hoe wordt beslag gelegd op het aandeel in een rederij?

Het opschrift boven deze blog suggereert terecht dat het beslag op een aandeel in een rederij op een andere manier moet worden gelegd dan het beslag op een aandeel in bijvoorbeeld een transportbedrijf.

Door Jan Dirk van Vlastuin en Erhard Koekoek

Waarom gelden daarvoor aparte regels?

Het aandeel in een rederij kan niet op dezelfde manier in beslag worden genomen als het aandeel in een besloten vennootschap. De reden daarvoor is dat in de wet verschillende bepalingen voorkomen die betrekking hebben op de rederij. We noemen de volgende artikelen:

Artikel 3:189 BW     

1. De bepalingen van deze titel gelden niet voor een (…) maatschap, vennootschap of rederij, zolang zij niet ontbonden zijn, (…)

Artikel 8:160 BW   

1. Indien een zeeschip blijkens de openbare registers bedoeld in afdeling 2 van Titel 1 van Boek 3 aan twee of meer personen gezamenlijk toebehoort, bestaat tussen hen een rederij. Wanneer de eigenaren van het schip onder een gemeenschappelijke naam optreden bestaat slechts een rederij, indien zulks uitdrukkelijk bij akte is overeengekomen en deze akte in die registers is ingeschreven.

2. De rederij is geen rechtspersoon.

Artikel 8:770 BW                

1. Indien een binnenschip blijkens de openbare registers, bedoeld in afdeling 2 van Titel 1 van Boek 3 aan twee of meer personen gezamenlijk toebehoort, bestaat tussen hen een rederij. Wanneer de eigenaren van het schip onder een gemeenschappelijke naam optreden bestaat slechts een rederij, indien zulks uitdrukkelijk bij akte is overeengekomen en deze akte in die registers is ingeschreven.

2. De rederij is geen rechtspersoon.

In boek 3 van het Burgerlijk wetboek zijn onder andere bepalingen opgenomen over de bijzondere gemeenschap. Een ontbonden rederij wordt daarin genoemd als voorbeeld van een bijzondere gemeenschap. Voor een rederij die niet is ontbonden, gelden die regels niet. Daarvoor gelden de regels uit boek 8 BW.

Wat is precies een rederij?

Uit de hiervoor weergegeven artikel 160 en 770 van boek 8 BW blijkt dat een rederij van rechtswege ontstaat zodra een ingeschreven zee- of binnenschip meer (ingeschreven) eigenaren heeft. Tevens blijkt uit die bepalingen dat de rederij geen rechtspersoon is. Er hoeft zelfs geen sprake te zijn van een samenwerkingsovereenkomst. Het enkele feit dat meer personen eigenaar zijn van een ingeschreven schip, is voldoende voor het ontstaan van een rederij.

Zodra de gezamenlijke eigenaren onder een gemeenschappelijke naam aan het economisch verkeer deelnemen, kan sprake zijn van een vennootschap onder firma. Volgens de wet is in dat geval alleen sprake van een rederij als dat schriftelijk is overeengekomen en als die overeenkomst is ingeschreven in het scheepsregister.

Doordat een rederij geen rechtspersoon is, is beslaglegging op een aandeel in een rederij analoog aan de manier waarop een aandeel in een (naamloze of besloten) vennootschap in beslag wordt genomen, niet mogelijk.

Kan helemaal geen beslag worden gelegd?

Helaas kan geen beslag worden gelegd op het aandeel van de schuldenaar in een rederij. In plaats daarvan kan echter beslag worden gelegd op het (onverdeeld) aandeel van de schuldenaar in het schip. Dat beslag wordt gelegd volgens de regels van het beslag op ingeschreven schepen en ook dat beslag wordt ingeschreven in het scheepsregister. Voor die beslaglegging en voor een verkoop van dat aandeel, is de medewerking van de andere eigenaren niet vereist. Hoewel geen executie mogelijk is van het aandeel in een rederij, is gelukkig geen sprake van een probleem.

Als u in de praktijk problemen ervaart bij de tenuitvoerlegging van een vonnis of andere executoriale titel, kunt altijd vrijblijvend contact opnemen met één van onze specialisten.